Havuz suyu günde en üç defa ölçülmelidir. Ölçüm için su numunesini havuzdan alırken, kenardan 50 cm içeriden ve yüzeyden 5-10 cm aşağıdan alınmalıdır. Havuz suyunun pH değeri 7,2-7,6 arasında olmalıdır. pH yükselince pH(-) verilerek düşürülebilir. pH değerinin fazla düşük olması, tesisatta korozyon etkisine ve suyun renklenmesine yol açar. Havuz suyunun klor miktarı açık havuzlar için 1,0-3,0 ppm, kapalı havuzlar için 1,0-1,5 ppm aralığında olmalıdır. (Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları ve Şartları Hakkında Yönetmelik ‘’ Tarih: 6 Mart 2011 Sayı: 27866’’)

Eğer havuz suyundaki serbest klor düşmüşse, sisteme sıvı klor verilerek suyun serbest klor miktarı arıtılır. Havuz suyunda serbest klor orasının çok düşük olması, havuz suyunun donuk ve bulanık bir görünüm almasına ve yosunlaşmasının başlamasına yol açar. Serbest klor orasını fazla olursa gözlerden ve ciltte tahriş yapar, aşırı klor kokusu pH eğer istenen değerde değilse önce pH 7,2-7,6 sınırına çekilmeli, daha sonra klor miktarı ayarlanmalıdır. Havuzun değişik noktalarında serbest klor ve pH ölçümleri farklı çıkıyor ise havuzda homojen bir sirkülasyon yok demektir. Ölçümün yüksek çıktığı yerdeki nozullar (havuz besleme nozulları) kısılır. Ölçümün düşük çıktığı yerlerde ise biraz daha açarak denge sağlanır.

Havuz suyuna yosun önleyici ve çöktürücü gibi kimyasallar genellikle gece, havuzun kullanılmadığı saatlerde verilmelidir. Çöktürücü verildikten sonra sirkülsayon bir süre daha çalıştırıp durdurulur. Partiküllerin tabana çökmesi için 3-4 saat bekledikten sonra süpürme işlemi yapılır. Havuzun süpürülmesinden sonra kum filtrelerine ters yıkama ve durulama işlemi yapılmalıdır.

Havuz suyunda klor ölçümü yaparken öncelikle Serbest Klor, Bağlı Klor ve Toplam Klor ifadelerinin ne anlama geldiğini öğrenmemiz gerekir.

Serbest Klor

 

. Havuz suyunda serbest halde dolaşan ve havuz suyunu kirletebilecek inorganik ve organik maddeleri okside etmek için bekleyen klora, serbest klor denir.

. Açık yüzme havuzlarında 1,0-3,03 ppm, kapalı yüzme havuzlarında 1,0-1,5 ppm aralığında serbest klor bulunması gerekir ( Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları ve Şartları Yönetmelik ‘’ Tarih 6 Mart 2011 Sayı: 27866’’)

. Serbest klor DPD1 hapı ,le ölçülür. Test kiti içinde klor ölçüm gözüne atılarak eritilen DPD1 hapı klor ölçüm gözünde, havuzundaki klor miktarına bağlı olarak, açık-koyu pembe arasında bir renk oluşmasına sebep olur.

Bağlı Klor

 

. Havuz suyu içinde organik kirleticilerle reaksiyona girmiş ama parçalamayıp kloramin formuna dönüşmüş olan klora denir.

. Havuz suyunda kabul edilebilir maksimum bağlı klor miktarı 0,2 ppm dir.

 

Bunu bir örnekle açıklayalım, Suya atılan klor öncelikle su ile reaksiyona girerek Hidroklorik asit’e (HCI) ve hipoklorik asit’e (HOCI) dönüşür.

CI2 + H2O > HCI+HOCI

 

İşte bakteriyle reaksiyona girerek onu öldüren de hipoklorik asit (HOCı) dir.

 

Havuz suyuna 1 molekül NH3 (İdrar) girdiği zaman klor, amonyağı parçalamak için amonyak yapısının içine girmeye başlar.

NH3+HOCI         HCI +HOCI ( Monokloramin) NH2CI+HOCI                               NHCI2+H2O (Dikloramin)

NHCI2+HOCI         NCI3 + H2O (Trikloramin) 2NCI2        N2+ 3CI2

2NH3 + 6HOCI           N2 + 3CI2 + 6H2O

 

Bağlı klor; suda kokusuna, gözde ve ciltte iritasyona, orta kulak iltihabına, mayo ve boyaı saçlarda renk atmasına sebep olur. Bağlı klorun yok edilmesi için havuz suyunda klor şoklaması yapılması gereklidir.

Bağlı klor miktarı = Toplam Klor – Serbest Klor Başka bir ifade ile

Bağlı klor miktarı = DPD3 – DPD1

 

Toplam Klor :

 

Havuz suyunda serbest veya bağlı halde bulunan klorların toplamına toplam klor denir. Toplam klor miktarı ölçümü, DPD1 ile yapılan Serbest Klor ölçümünden sonra klor ölçümü gözündeki aynı suyun için DPD3 hapı atılarak yapılır.

. Eğer suda Bağlı klor yok ise DPD3 ile yapılan ölçüm ile DPD1 ile yapılan ölçüm aynı sonucu verecektir.

.TOPLAM KLOR MİKTARININ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN DİĞER BİR metot ise sıvı test

kitlerinde rejant olarak ortotolidin kullanılmasıdır. Bu rejant direkt olarak havuz suyundaki toplam klor miktarını göstermektedir. Oysa bizim için önemli olan havuzlarda bulunabilecek inorganik ve organik kirleticilere savaşacak serbest klor miktarı ve yüzücülerde havuz kaynaklı türlü hastalığa sebep olan bağlı bilinmesidir. Bu nedenle, ortotolidin ile yapılanve sadece toplam klor miktarını belirleyebildiğimiz ölçümler bize yeterli veriyi sağlayamayacaktır. Klor ölçümü için DPD1 ve DPD3 rejantları kullanılarak yapılacak ölçümler, doğru sonuca erişmemiz için çok önemlidir.